การควบคุมโภชนาการให้ได้สารอาหารพอเพียงและเหมาะสมคือเรื่องสำคัญต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายที่ต้องล้างไต แต่ในความจริงการคุมอาหารก็ไม่ใช่เรื่องง่ายเลย จึงทำให้มีผู้ป่วยล้างไตมากถึง 75% มีภาวะขาดสารอาหาร ขาดโปรตีนและพลังงาน1 เพราะด้วยภาวะของโรคเองและการที่ต้องควบคุมชนิดอาหารต่างๆ จึงอาจทำให้ได้รับสารอาหารไม่เพียงพอ บวกกับทุกครั้งที่ล้างไตจะทำให้สูญเสียโปรตีนวิตามินและเกลือแร่ ไปในขณะล้างไตอีกด้วย ซึ่งการสูญเสียสารอาหารบางชนิดไปย่อมส่งผลต่อร่างกายอย่างมาก เช่น หากเสียโปรตีนอัลบูมินในเลือดจนลดต่ำลง ก็จะทำให้มีอาการบวมน้ำเพราะอัลบูมินจะช่วยรักษาน้ำไม่ให้ซึมออกนอกหลอดเลือด (ทำให้บวมน้ำ) ช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกัน และเป็นตัวยึดจับกับสารตัวอื่น เพื่อให้ร่างกายสามารถนำไปใช้ตามเซลล์ต่าง ๆ ในร่างกาย การขาดสารอาหารจึงเป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้การดำเนินโรคแย่ลง
ผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายที่ต้องล้างไต ควรจะต้องได้รับโปรตีน วันละ 1-1.2 กรัมต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม2 เช่น หากมีน้ำหนักตัว 50 กิโลกรัม ต้องได้รับโปรตีนอย่างน้อย 50 กรัมต่อวัน ดังนั้นโปรตีนคุณภาพดีที่แพทย์มักจะแนะนำให้ผู้ป่วยล้างไตรับประทานก็คือ ไข่ขาว และเนื้อสัตว์3 (แต่เนื้อสัตว์อาจมีไขมันอิ่มตัวและสารอาหารอื่นๆ ที่ต้องควบคุมปริมาณรวมอยู่ด้วย)
โปรตีนในไข่ขาวจัดเป็นโปรตีนคุณภาพดี ย่อยง่าย ร่างกายดูดซึมได้ดี มีอัลบูมิน มีกรดอะมิโนจำเป็นครบถ้วน มีไขมันต่ำ แต่ในขณะเดียวกันยังมีปริมาณสารอาหารที่ผู้ป่วยโรคไตจำเป็นต้องควบคุมให้อยู่ในปริมาณต่ำ3 เช่น ฟอสฟอรัส โพแทสเซียม เป็นต้น โดยไข่ขาว 1 ฟองจะมีสารอาหารต่าง ๆ 3 ประมาณ
โปรตีน 3-3.5 กรัม (ขึ้นกับขนาดของไข่)
โพแทสเซียม 49.5 มิลลิกรัม
ฟอสฟอรัสที่ต่ำเพียง 11 มิลลิกรัม
ไขมันต่ำเพียง 0.056 กรัม
พลังงาน 17 กิโลแคลอรี
เพื่อให้ผู้ป่วยล้างไตได้ปริมาณโปรตีนที่เพียงพอจึงต้องกินไข่ขาว 4-6 ฟองต่อมื้อ เท่ากับในแต่ละวันต้องกินไข่ขาวมากถึง 12-18 ฟองกันเลยทีเดียว แม้ว่าไข่ขาวจะประกอบด้วยโปรตีนคุณภาพ มีประโยชน์ หาง่าย แต่สิ่งที่ขาดไปในไข่ขาวก็คือพลังงานและสารอาหารสำคัญอีกหลายชนิด ที่ต้องได้จากอาหารชนิดอื่นๆ ซึ่งคนฟอกไตต้องการพลังงาน 30-35 กิโลแคลอรีต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม หรือประมาณ 1,500-2,000 กิโลแคลอรีต่อวัน4-6 และในความเป็นจริงที่ต้องรับประทานไข่ขาววันละสิบกว่าฟองก็อาจเป็นเรื่องจำเจที่ชวนให้เบื่ออาหาร แม้จะพยายามปรุงไข่ขาวสารพัดเมนูแล้วก็ตาม ในขณะเดียวกันก็ยังต้องควบคุมชนิดของผัก ผลไม้ ข้าว แป้ง ไขมันต่างๆ ให้อยู่ในปริมาณที่เหมาะสม หากคุมได้ไม่ดีก็อาจทำให้ได้รับสารอาหารบางชนิดไม่เพียงพอหรือบางชนิดมากเกินไปซึ่งจะมีผลต่อการสะสมของเสียในเลือด
ดังนั้นทางเลือกหนึ่งที่ดีและมีส่วนช่วยให้ผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายที่ต้องล้างไตได้รับโปรตีนและสารอาหารต่างๆ ที่จำเป็นอย่างพอเพียง คือการเสริมด้วยอาหารสูตรเฉพาะโรคที่ออกแบบมาเพื่อผู้ป่วยล้างไตโดยเฉพาะ เป็นสูตรที่ให้โปรตีนและพลังงานสูง จำกัดปริมาณน้ำและแร่ธาตุ สามารถให้เสริมกับอาหารมื้อหลักได้ โดย 1 หน่วยบริโภคของอาหารสูตรเฉพาะโรคจะให้โปรตีนถึง 19 กรัมซึ่งเทียบเท่ากับไข่ขาวประมาณ 6 ฟอง และเป็นโปรตีนคุณภาพดีที่มีกรดอะมิโนจำเป็นครบถ้วน รวมถึงให้พลังงาน และสารอาหารสำคัญๆ ในปริมาณที่กำหนดสำหรับผู้ป่วยล้างไต การเสริมด้วยอาหารสูตรเฉพาะโรคจะช่วยให้การกินอาหารของผู้ป่วยที่ต้องล้างไตเป็นเรื่องง่ายขึ้น ช่วยเติมสารอาหารที่ขาดไปและเพิ่มคุณภาพชีวิตให้ดีขึ้นได้นั่นเอง
*ร่วมกับการรับประทานอาหารหลักให้ครบ 5 หมู่ ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ
อาหารทางการแพทย์ต้องใช้ภายใต้คำแนะนำของแพทย์
TH.2023.44565.NEP.1 (v1.0) ©2024Abbott
เอกสารอ้างอิง:
Nepro HP [อินเทอร์เน็ต].ภาวะขาดสารอาหารแบบก้าวกระโดด ปัญหาสำคัญในผู้ป่วยล้างไต; c2567 [สืบค้น 24 พ.ย.2566].เข้าถึงได้ที่: https://www.nepro.co.th/knowledge/Malnutrition-in-Dialysis-Patients.
โรงพยาบาลศิริราช ปิยมหาราชการุณย์ [อินเทอร์เน็ต].อาหารสำหรับผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง; c2563 [สืบค้น 24 พ.ย.2566].เข้าถึงได้ที่: อาหารสำหรับผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง | โรงพยาบาลศิริราช ปิยมหาราชการุณย์ (siphhospital.com).
Eat Well Concept[อินเทอร์เน็ต].ป่วยโรคไต ทำไมต้องกิน ไข่ขาว;c2567[สืบค้น 24 พ.ย.2566].เข้าถึงได้ที่: ทำไม ผู้ป่วยโรคไต ต้องกิน ไข่ขาว - อีทเวลล์คอนเซปต์ Eatwellconcept.
โรงพยาบาลภูเขียวเฉลิมพระเกียรติ[อินเทอร์เน็ต].ผศ.ดร.ชนิดา ปโชติการ.Nutrition in Dialysis Patients;c2567[สืบค้น 24 พ.ย.2566].เข้าถึงได้ที่: phukieo.net/hospital/wp-content/uploads/2016/09/Ntr-CKD-Hemo-อ-ชนิดา.pdf
Kidney Meal[อินเทอร์เน็ต]. 10 ประโยชน์ของไข่ขาว (ที่ผู้ป่วยโรคไตต้องรู้);c2559 [สืบค้น 24 พ.ย.2566].เข้าถึงได้ที่: 10 ประโยชน์ของไข่ขาว (ที่ผู้ป่วยโรคไตต้องรู้) - Kidney Meal
ศูนย์ศรีพัฒน์ คณะแพทย์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่[อินเทอร์เน็ต].นพ. ณัฐพล เลาหเจริญยศ.อณัฏฐากรรธ์ ลอยเลิศ.โภชนาการในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง;c2567 [สืบค้น 24 พ.ย.2566].เข้าถึงได้ที่: https://sriphat.med.cmu.ac.th/th/knowledge-403.
สำหรับผู้ป่วยโรคไตที่มีข้อจำกัดมากในการรับประทานอาหาร อาหารทางการแพทย์สูตรสำหรับผู้ป่วยล้างไตนับว่าเป็นทางเลือกที่ดีสำหรับผู้ป่วยล้างไต
ไตวายมีด้วยกัน 2 ชนิด คือ ไตวายเฉียบพลันและไตวายเรื้อรัง ทั้งสองโรคนี้ต่างกันอย่างไร เรามีคำตอบ
หลายท่านก็อาจสงสัยว่าระหว่าง การฟอกไตทางหลอดเลือดด้วยเครื่องไตเทียมกับ การฟอกไตทางช่องท้อง นั้นต่างกันอย่างไร
คุณกำลังจะออกจากหน้าเว็บไซต์ใช่หรือไม่ หากใช่คลิก “ตกลง” เพื่อยืนยัน หากไม่ใช่คลิก “ยกเลิก”
หากคุณออกจากเว็บไซต์นี้ โปรดรับทราบว่า Abbott จะไม่มีส่วนรับผิดชอบในเนื้อหาอีกต่อไป
ปรึกษาด้านสุขภาพและโภชนาการกับผู้เชี่ยวชาญของเรา