Người tiền đái tháo đường có nên sử dụng sản phẩm dinh dưỡng chuyên biệt cho người đái tháo đường?

Tiền đái tháo đường là tình trạng bệnh lý khi nồng độ glucose máu cao hơn bình thường nhưng chưa đạt tiêu chí chẩn đoán đái tháo đường, bao gồm những người rối loạn glucose máu lúc đói, rối loạn dung nạp glucose hoặc tăng HbA1c. Nếu không được can thiệp kịp thời, tiền đái tháo đường có thể trở thành đái tháo đường típ 2. Chính vì vậy, khi được chẩn đoán mắc tiền đái tháo đường, việc quan trọng là cần có biện pháp can thiệp để đưa đường huyết trở về bình thường. Từ đó, giúp ngăn chặn hoặc làm chậm sự tiến triển thành đái tháo đường [8].

Một trong những cách kiểm soát tiền đái tháo đường là tuân thủ một lối sống lành mạnh với nhiều yếu tố như tăng cường hoạt động thể lực, giữ cân nặng ổn định và có chế độ dinh dưỡng phù hợp [5]. Việc tuân theo một kế hoạch ăn uống lành mạnh sẽ giúp bạn duy trì mức đường huyết trong phạm vi mục tiêu.

Thực phẩm dinh dưỡng y học dành cho người đái tháo đường thường có thể được dùng cho người tiền đái tháo đường và có thể dùng để thay thế hoàn toàn bữa chính hoặc dùng như bữa phụ. Bởi các sản phẩm này thường có hệ bột đường tiêu hóa từ từ, chỉ số GI thấp và được bổ sung một số thành phần giúp hỗ trợ kiểm soát đường huyết [1].

Ngoài ra, trong nhiều thử nghiệm lâm sàng ngắn và dài hạn cũng cho thấy việc sử dụng thực phẩm dinh dưỡng y học dành cho người đái tháo đường còn có thể giúp cải thiện đáng kể đường huyết sau ăn. Từ đó, mang đến những lợi ích bền vững trong việc kiểm soát đường huyết lâu dài và giúp kiểm soát các yếu tố nguy cơ liên quan đến bệnh tim mạch [11].

Bên cạnh đó, Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA) còn cho biết các loại thực phẩm dinh dưỡng này khi được sử dụng 1 hoặc 2 lần/ngày để thay thế các bữa ăn thông thường còn có thể giúp giảm cân đáng kể [3]. Đặc biệt, đối với những đối tượng béo phì, chúng còn được chứng minh là hiệu quả hơn trong việc kiểm soát cân nặng so với chế độ ăn thông thường [2].

4 yếu tố cần cân nhắc khi lựa chọn sản phẩm dinh dưỡng

1. Thành phần protein

Một số loại protein có thể được cơ thể phân hủy thành glucose và được sử dụng để tạo năng lượng. Đối với người mắc đái tháo đường, protein có thể đóng vai trò quan trọng. Khi bạn ăn carbohydrate kết hợp với protein hoặc chất béo, cơ thể có thể mất nhiều thời gian để chuyển hóa carbohydrate thành glucose, dẫn đến lượng đường trong máu sau bữa ăn thấp hơn ở người mắc đái tháo đường típ 2. Ngoài ra, protein còn giúp tạo cảm giác no, từ đó giúp kiểm soát lượng đường trong máu. [10]

Không những vậy, các bài nghiên cứu cũng cho thấy chế độ ăn giàu protein có lợi trong việc giảm cân, kiểm soát mức HbA1C và huyết áp ở người mắc đái tháo đường típ 2 [9]. Vì thế, hãy lưu ý đến hàm lượng protein khi chọn mua sản phẩm dinh dưỡng chuyên biệt cho người mắc đái tháo đường nhé!

2. Thành phần đường bột [6]

Khi dùng thực phẩm chứa chất đường bột, cơ thể sẽ phân hủy chúng thành glucose và khiến mức độ glucose trong máu tăng lên. Do đó, khi để cập đến việc kiểm soát đái tháo đường, chất đường bột đóng vai trò quan trọng. Chính vì vậy, khi chọn sản phẩm dinh dưỡng chuyên biệt cho người mắc đái tháo đường, loại đường bột và chỉ số đường huyết của sản phẩm là yếu tố bạn cần xem xét kỹ trước khi quyết định. Cụ thể, bạn nên ưu tiên chọn sản phẩm có hệ bột đường tiên tiến với chỉ số đường huyết thấp và được tiêu hóa từ từ để cải thiện đường huyết sau ăn, từ đó giúp ổn định đường huyết hiệu quả.

3. Thành phần chất béo [7]

Chất béo cũng là chất dinh dưỡng quan trọng cần lưu ý. Việc lựa chọn sản phẩm dinh dưỡng chuyên biệt cho người mắc đái tháo đường có chứa các chất béo tốt như axit béo không no một nối đôi (MUFA) và axit béo không no nhiều nối đôi (PUFA) có thể giúp bảo vệ sức khỏe tổng thể nói chung và sức khỏe tim mạch nói riêng.

4. Hàm lượng calo

Giảm ít nhất 10% trọng lượng cơ thể sẽ giúp nguy cơ mắc đái tháo đường giảm xuống và thậm chí đẩy lùi tình trạng này. Việc cắt giảm calo được xem là cách hiệu quả và an toàn nhất để giảm cân [4]. Do đó, khi chọn thực phẩm dinh dưỡng y học, bạn cũng cần lưu ý đến chỉ số này. Thông thường, các sản phẩm dinh dưỡng y học có năng lượng chuẩn, dinh dưỡng đầy đủ và cân đối [1], phù hợp để dùng thay thế bữa ăn chính hoặc dùng cho bữa xế [2].

Những điều quan trọng khi chọn và sử dụng thực phẩm dinh dưỡng chuyên biệt cho người mắc đái tháo đường

Như đã đề cập, 4 yếu tố về thành phần protein, chất béo, đường bột và hàm lượng calo có tầm ảnh hưởng rất quan trọng đối với tình trạng sức khỏe của người đái tháo đường. Không những giúp hỗ trợ kiểm soát cân nặng mà chúng còn giúp hỗ trợ ổn định đường huyết và kiểm soát đái tháo đường hiệu quả. Chính vì vậy, khi có ý định lựa chọn và dùng các sản phẩm dinh dưỡng chuyên biệt cho người mắc đái tháo đường, bạn sẽ cần chú ý nhiều hơn đến 4 yếu tố này.

Ngoài ra, khi lựa chọn, cũng cần lưu ý đến những dưỡng chất mà sản phẩm mang đến như vitamin, khoáng chất để đảm bảo cung cấp đầy đủ dưỡng chất. Không những vậy, các sản phẩm cũng nên chứa các chất béo tốt như MUFAs và PUFAs để hỗ trợ sức khỏe tim mạch cho người mắc đái tháo đường. Bên cạnh đó, bạn cũng cần lưu ý chọn các thương hiệu uy tín, có chứng minh lâm sàng để đảm bảo hiệu quả và an toàn khi sử dụng.

Cuối cùng, bên cạnh việc dùng các sản phẩm dinh dưỡng chuyên biệt nói riêng và lưu ý đến chế độ dinh dưỡng nói chung, người mắc đái tháo đường nên dùng thuốc theo hướng dẫn và có kế hoạch tập luyện. Hãy dành ít nhất 30 phút/ngày và 150 phút/tuần để đi bộ hoặc tập luyện bộ môn mình yêu thích. Ngoài ra, việc giảm căng thẳng, bỏ hút thuốc, hạn chế dùng rượu bia cũng giúp kiểm soát tiền đái tháo đường tốt hơn [5].

*Đây là các thông tin tổng quan. Người đọc và người áp dụng cần tự đánh giá và điều chỉnh phù hợp. Luôn tham vấn và tuân thủ các hướng dẫn của chuyên gia y tế để có chế độ tập luyện và ăn uống phù hợp với sức khỏe và tình trạng bệnh lý.

Nguồn tham khảo:
1. Meal Replacement Shakes and Nutrition Bars: Do They Help Individuals With Diabetes Lose Weight? https://diabetesjournals.org/spectrum/article/26/3/179/32626/Meal-Replacement-Shakes-and-Nutrition-Bars-Do-They Ngày truy cập: 15/8/2022
2. Do meal replacement drinks have a role in diabetes management? https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16820739/ Ngày truy cập: 28/7/2022
3. Meal Replacement Shakes and Nutrition Bars: Do They Help Individuals With Diabetes Lose Weight? https://diabetesjournals.org/spectrum/article/26/3/179/32626/Meal-Replacement-Shakes-and-Nutrition-Bars-Do-They Ngày truy cập: 28/7/2022
4. Cutting calories to control diabetes https://www.health.harvard.edu/healthbeat/cutting-calories-to-control-diabetes Ngày truy cập: 15/8/2022
5. Prediabetes https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21498-prediabetes Ngày truy cập: 28/7/2022
6. Get smart on carbs. https://diabetes.org/healthy-living/recipes-nutrition/understanding-carbs Ngày truy cập: 15/8/2022
7. Fats https://www.diabetes.org/healthy-living/recipes-nutrition/eating-well/fats Ngày truy cập: 28/7/2022
8. Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị đái tháo đường https://kcb.vn/upload/2005611/20210723/a2e237f006ad3d2b1074cb444ba6b2ae3087_QD-BYT_Huong-dan-chan-doan-va-dieu-tri-tien-dai-thao-duong-1.pdf (1656kb) Ngày truy cập: 28/7/2022
9. Effects of high-protein diets on body weight, glycaemic control, blood lipids and blood pressure in type 2 diabetes: meta-analysis of randomised controlled trials https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23829939/ Ngày truy cập: 22/08/2022
10. Nhiều người cao tuổi bị đái tháo đường dễ mất cơ và té ngã do cắt giảm thành phần này trong bữa ăn https://suckhoedoisong.vn/nhieu-nguoi-cao-tuoi-bi-dai-thao-duong-de-mat-co-va-te-nga-do-cat-giam-thanh-phan-nay-trong-bua-an-169220812002155667.htm Ngày truy cập: 22/08/2022
11. Is There a Role for Diabetes-Specific Nutrition Formulas as Meal Replacements in Type 2 Diabetes? https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9099205/ Ngày truy cập: 22/08/2022

GLU-C-214-22