การรักษาโรคมะเร็งด้วยรังสีรักษา หรือที่เรียกกันว่าฉายแสงหรือฉายรังสีนั้น เป็นวิธีที่ใช้ร่วมกับการรักษามะเร็งวิธีอื่น ๆ ทั้งการผ่าตัดและการให้เคมีบำบัด การฉายรังสีเป็นการทำลายเซลล์มะเร็งเฉพาะจุดไปยังอวัยวะที่เป็นมะเร็ง แต่ก็อาจกระทบกับเซลล์ปกติที่อยู่ใกล้เคียง แต่เซลล์ปกติจะสามารถซ่อมแซมตัวเองได้ดีกว่าเซลล์มะเร็ง1 อย่างไรก็ตามการรักษาด้วยการฉายรังสีก็อาจมีผลต่อสุขภาพของผู้ป่วยบ้าง ซึ่งจะแตกต่างกันไปในแต่ละคน ขึ้นกับตำแหน่งที่ฉายแสงและสภาพร่างกายของผู้ป่วย ดังนั้นจึงต้องดูแลตัวเองให้ดีเพื่อให้สามารถรับการรักษาได้อย่างราบรื่น
อาการที่พบมากไม่ว่าจะรักษาด้วยการฉายรังสีบริเวณไหนก็คือรู้สึกอ่อนเพลีย นอกจากนี้ผลข้างเคียง ส่วนใหญ่จะเกิดเฉพาะที่ ขึ้นกับบริเวณที่ได้รับการฉายรังสี เช่น รักษามะเร็งเต้านมก็อาจมีรอยแดงหรือสีผิวคล้ำขึ้นตรงผิวหนังบริเวณหน้าอกที่ฉายรังสี มะเร็งในช่องปากจะมีอาการเจ็บปากเจ็บคอในช่วงฉายรังสี หรือผู้ที่ได้รับการฉายรังสีบริเวณช่องท้อง อาจรู้สึกปวดมวนท้อง เป็นต้น อาการเหล่านี้มักเป็นชั่วคราว และมักเริ่มในสัปดาห์ที่ 2-3 ของการฉายรังสี และอาจมีอาการต่อไปได้อีก 2-3 สัปดาห์หลังฉายรังสีครบ ส่วนน้อยมากเท่านั้นที่เกิดผลข้างเคียงรุนแรงภายหลังการฉายรังสี
เมื่อได้รับการฉายรังสีอาจทำให้เกิดเยื่อบุอักเสบ มีแผลในช่องปาก ปากแห้งจึงต้องดูแลช่องปากอย่างสม่ำเสมอ มักจะดีขึ้นหลังฉายรังสีครบแล้วประมาณ 2-4 สัปดาห์ แต่ถ้าดูแลความสะอาดไม่ดีอาจทำให้ติดเชื้อได้โดยเฉพาะเชื้อรา
โดยทั่วไปจะมีการเปลี่ยนแปลงของผิวหนังบริเวณที่รับรังสีประมาณ 2-3 สัปดาห์หลังเริ่มฉาย
รังสี ผิวจะมีสีแดง เข้มคล้ำขึ้น แห้งและคันร่วมด้วย ในกรณีถ้ามีผื่น ตุ่ม ควรพบแพทย์เนื่องจากอาจมีการติดเชื้อ ผิวหนังที่เปลี่ยนไปจะเริ่มดีขึ้นหลังจากครบการฉายรังสีแล้ว 3-4 สัปดาห์ นอกจากนี้อาจมีผมหลุดร่วงได้ในบริเวณที่ได้รับรังสีและมักจะงอกคืนมาในเวลา 2-4 เดือนหลังการฉายรังสี
การได้รับการฉายรังสีส่วนใหญ่ผู้ป่วยจะมีอาการอ่อนเพลีย ในผู้ที่ได้รับการฉายรังสีบริเวณช่องปาก
และลำคอก็มักจะเจ็บช่องปาก กลืนลำบาก ปากแห้ง น้ำลายเหนียวข้น การรับรสเปลี่ยนไป ทำให้รับประทานได้น้อย อาจทำให้ขาดสารอาหารได้ ดังนั้นเพื่อดูแลสุขภาพองค์รวมจึงต้องให้ความสำคัญกับอาหารในระหว่างรักษาด้วยการฉายรังสี
ทั้งนี้ในผู้ที่มีความอยากอาหารลดลง เจ็บช่องปากและคอ มีปัญหาในการกลืน รับประทานน้อยแต่อิ่มเร็ว ในขณะที่ร่างกายต้องการพลังงานและโปรตีนสูง รวมทั้งมีอาการอักเสบต่าง ๆ อาจเลือกเสริมด้วยอาหารทางการแพทย์สูตรสำหรับผู้ป่วยโรคมะเร็งที่มีสารอาหารครบถ้วนและหลากหลาย รวมทั้งโปรตีน พลังงานและโอเมก้า 3 ที่มีกรดไขมันอีพีเอ (EPA) สูงที่มีส่วนช่วยเพิ่มความอยากอาหาร ลดการอักเสบ เสริมภูมิคุ้มกัน รับประทานง่าย ช่วยลดความเสี่ยงจากการขาดสารอาหาร ช่วยฟื้นความอ่อนเพลียจากการรักษาและเสริมเติมเต็มสารอาหารส่วนที่อาจขาดไปจากการรับประทานอาหารตามปกติ เป็นตัวช่วยให้ผู้ป่วยพร้อมต่อการฉายรังสีได้ตลอดแผนการรักษา
เอกสารอ้างอิง:
1 การฉายรังสีสำหรับผู้ป่วยมะเร็ง [ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก: https://shorturl.asia/NzRj1
2 คู่มือปฏิบัติตัวสำหรับผู้ป่วยที่ได้รับการฉายรังสี บริเวณศีรษะ หู คอ จมูก ช่องปากและลำคอ [ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก: https://shorturl.asia/6NsrR
TH.2024.52178.PRO.1 (v1.0) © 2024
*ร่วมกับการรับประทานอาหารหลักให้หลากหลายครบ 5 หมู่ ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ
อาหารทางการแพทย์ ต้องใช้ภายใต้คำแนะนำของแพทย์
การรักษาโรคมะเร็งทั้งด้วยยาเคมีบำบัดและการฉายแสงหรือฉายรังสีนั้น ผู้ป่วยส่วนใหญ่มักจะมีภาวะเม็ดเลือดต่ำลงจนแพทย์มักเตือนให้ระวังการติดเชื้อ
หากจะพูดว่า “อาหารมีความสำคัญมากต่อการรักษามะเร็ง” ก็คงไม่ผิด เพราะการที่ได้รับสารอาหารครบถ้วนมีโภชนาการที่ดีอยู่เสมอตลอดช่วงตั้งแต่ก่อน-ระหว่าง-หลังการรักษา
อีพีเอ (EPA) หรือ กรดไอโคซาเพนตาอีโนอิก เป็นหนึ่งในกรดไขมันไม่อิ่มตัวเชิงซ้อน ชนิดโอเมก้า-3 พบได้จากปลาทะเลน้าลึก หรือจากผลิตภัณฑ์เสริมอาหารน้ามันปลา
คุณกำลังจะออกจากหน้าเว็บไซต์ใช่หรือไม่ หากใช่คลิก “ตกลง” เพื่อยืนยัน หากไม่ใช่คลิก “ยกเลิก”
หากคุณออกจากเว็บไซต์นี้ โปรดรับทราบว่า Abbott จะไม่มีส่วนรับผิดชอบในเนื้อหาอีกต่อไป
ปรึกษาด้านสุขภาพและโภชนาการกับผู้เชี่ยวชาญของเรา